صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني

Photii Bibliotheca ómnia transcripsisse, persuasissimum habeo. Ea autem quæ ita transcripsit, quia non eadem serie ordineque apud Photium extent, quo quæque loco reperiri possint, indicare non gra

vabor.

Principium itaque Morellianorum inter Photiana ad finem p. 36. omissa scilicet Hieroclis Præfatione, reperiuntur: deinde quæ post medium p. 6. iterum quasi incipere videntur, in secundis Photii excerptis p. 48. occurrunt. ' At p. 10. quæ post λoyong pamostas sequuntur,* longo intervallo P. 66. comparent. Quæ vero 12, 1. 2. se offerunt, ad 54. medium lectorem reducent. Pag. 14. hæc verba, ταύτῃ τοι καὶ Πλάτων ad 66. iterum mittunt. Post άλγεινῆς θεραπείας, p. 16. ad 74. relegamur: et à fine 18. post v srigav diavolar, ad finem pene 78. mittimur. Ubi plusculis interceptis Excerptor progreditur, donec 22. initio tribus lineis ex 56. petitis, iterum procedit, tandemque Photianis ad finem plane perductis, post medium 24. ad 56. redit, unde paucissima prætergressus in medio 64. finit. Denique Appen. dix ipsa ex p. 70. desumta est; quam cum Corollarium parum huic operi congruens appellet Morellus, ostendit se non intellexisse, hæc ex fine secundi libri petita esse, quo opiniones Platonicas ex ipsius Platonis operibus collegit, expressit. Hæc nobis laborem pepererunt hoc uno nomine haud plane supervacaneum, quod aliis eandem non creabunt postea molestiam. Atque hinc tandem clare perspicimus quis scopus, quæ mens Epitomatoris fuerit. Nam cum Hierocles septem libros de "Fato, Providentia, et Libero Arbitrio" edidisset, * Photius autem ex tribus tantum prioribus excerpta in Myriobiblon retulisset, in quorum primo sententia Hieroclis expressa est, in secundo Platonis autoritas petita, in tertio autem objectiones refellebantur. Excerptor Morellianus ex secundo tertioque ea quæ ad primi argumentum pertinere videbantur revocavit, ut universam Hieroclis" de Fato," et annexis doctrinam in unum quasi corpus redactam exhiberet.

Quoties autem verba ipsa ex Photio non transcribit, toties suspectum habere Epitomatoris judicium oportet. Ecce enim non procul ab initio de Ammonio nonnulla locutus, statim subjungit, où Пawtīvos zai Ωριγένης, ἔτι τε Πορφύριος δὲ Ἰάμβλιχος, μαθηταὶ γεγόνασιν. "Ergo tam Porphyrius et Iamblichus, quam Plotinus et Origenes, Ammonii discipuli fuere." At quis nescit Iamblichum Porphyrii, Porphyrium Plotini discipulum fuisse, neutrum Ammonii? Fateor equidem Eunapium Origenem Porphyrii condiscipulum facere, idque ipsius Porphy. rii autoritate fretum. Συμφοιτηταὶ μὲν ἦν, ὡς αὐτὸς ἀναγράφει, κράτιστοί τινες ὑπῆρχεν, * Ωριγένης τε δὲ ̓Αμέριος καὶ ̓Ακυλίνος.

Sed potest esse error in nomine Origenis, ut videtur esse in altero Aquilini. Forte enim non 'Axvλives, sed duabus literis prioribus leviter mutatis Пavλives, scriptum fuit; quippe meminit Paulini cujusdam Plotini discipuli Porphyrius, quem Amelius pinnaλor appellavit; Aquilini vero mentionem facit, tanquam ex Philosophia hæretici, et

Accurrunt. Pearson.

inter Gnosticos à Plotino refutati. Utcunque se res habeat, Origenes Porphyrii condiscipulus esse nullo modo potuit, qui Plotini jām senescentis primo factus est discipulus: Origenem autem Plotino annis viginti seniorem fuisse constat. Teste enim Porphyrio, in vita Præceptoris sui, decimo Gallieni Imperatoris anno quinquagesimum nonum circiter ætatis annum agebat Plotinus. At Origenes vixit usque ad Gallum et Volusianum, id est, usque ad sexagesimum nonum ætatis suæ annum : ut Hieronymus in Catalogo testatur. Quo minus mirum est, viso Origene in Schola inter auditores apparente, Plotinum derepente erubuisse, et post pauca verba clausisse lectio. * Qualem igitur Eunapius condiscipulum Porphyrio adjunxit virum! et Præceptori, quem summe coluit, venerandum, et ipso Porphyrio quinquaginta annis seniorem, ut ipse apud Vincentium Lirinensem fatetur; "excitum se fama ipsius Alexandriam fere puerum

nem.

2

1 Hic injuria vapulat Eunapius à Celeberrimo Episcopo, dum non satis advertebat (quod tamen ei postea in mentem venisse video) præter Origenem Christianum, cognomento Adamantium, alium fuisse Origenem, Philosophum Gentilem, qui Ammonium primo Alexandriæ cum Herennio et Plotino audivit, teste Porphyrio in vita Plotini, et postea Romæ Plotinum cum Porphyrio, teste ipso Porphyrio apud Ennapium loco jam allato, et in vita Plotini; tantæ eruditionis et tam subacti judicii virum, ut eo in Plotini prælegentis schola viso, Plotinus derepente erubuerit, cathedramque Origeni obtulerit; quo renuente, pauca tantum præfatus prælectionem clausit. Baronius quidem in Annalibus Ecclesiusticis, et Lucas Holstenius in secundo et sexto Cap. de Vita Scriptisque Porphyrii, hunc Origenem unum eundemque esse cum Origene Adamantio crediderunt. Unde Lucas Holstenius (pariter ac Pearsonus) miratur Eunapium facere Origenem condiscipulum Porphyrii, multo inferioris ætate; quem Porphyrius ait se admodum puerum novisse quidem, non Alexandria forsan, sed Tyri, unde oriundus erat, et ubi Origenes diu commoratus est. Adeo ut mirari desiissent Holstenius et Ciarissimus Episcopus, modo animadvertissent Eunapium vocare Gentilem hunc Origenem, non Adamantium, Porphyrii posTMÂTM condiscipulum, idque non sub Ammonio Alexandriæ, sed Plotino Romæ docente. Ad hæc autem confirmanda unum aut alterum sufficiat argumentum, quæ a Valesio etiam observata video. Primum ducitur ex testimonio Longini Philosophi apud Porphyrium de vita Plotíni, qui in libro wei zídus tradidit hunc Origenem nihil scripsisse, præter libellum de Dæmonibus, et alium sub Gallieno librum, cujus erat argumentum probare ὅτι μόνος ποιητὴς ὁ Βασιλεύς. Quis autem hæc de Origene Adamantio dicta esse credat, quem constat vypaparatov fuisse, ex indicibus ejus Librorum ab Eusebio conscriptis, et fama, eum sena librorum millia exarasse: imo ex ipsius Porphyrii confessione, qui apud Eusebium fatetur eum celeberrimum fuisse propter scripta quæ posteris reliquit? Alterum argumentum petatur ex istis Porphyrii verbis in Vita Plotini, quibus indicat Origenem scripsisse librum sub Gallieno, in landem Imperatoris istius, ut poeticam ejus facultatem prædicaret (ut recte observat Clarissimus Valesius) non ut Regem solum effectorem esse probaret, ut absurde vertit Marsilius Ficinus. Fuit enim Gallienus poeticæ deditus, extantque aliquot ejus versus nuptiales inter Fragmenta Petronii Arbitri. Quod si verum est hunc Origenem scripsisse sub Gallieno, ab Origene Adamautio necessario distinguendus est, quippe qui ad Gallieni tempora minime pervenerit, cum diem ultimum clauserit Gallo et Volusiano imperantibus, A. C. 252, ut Valesius ex Barouio, vel saltem primo Valeriani anno, scilicet A. C. 254, ut doctissimus Gul. Caveus asserit in Vita Origenis, p. 232. Denique. Origenem Adamantium sibi valde adolescenti aliquando cognitum fuisse tradit Porphyrius; quod profecto non dixisset, si diuturna sibi cum illo et constans intercessisset necessitudo. Needham.

2 Non immerito vapulat Vincentius à Valesio et Pearsono in Vindiciis Ignatianis, quod ex Eusebii verbis male intellectis Porphyrium Origeni Adamantio

perrexisse, ibique eum vidisse jam senem." Nullo igitur modo Ammonii discipulus Porphyrius fuit, multo minus Iamblichus, Porphyrii auditor: et Excerptorem Morellianum in hunc errorem duxit cum incuria festinatio. Cum enim Photius inter Ammonii yvwgiμous Plotinum et Origenem nominasset, ac postea ad eorum successores enumerandos progressus esset, inter quos Porphyrium, Iamblichum, et tandem Plutarchum Atheniensem collocat; Excerptor discipulorum successores, nulla distinctione adhibita, Ammonii auditores facit. Quod ideo notatu non indignum judicavimus, ut inde Morelliana ex Photianis emendanda moneremus; quæ quisquis diligenter contulerit, næ ille conjecturis emendationibusque Morelli ad marginem collocatis, semper incertis, plerumque falsis, non indigebit. Nam quod statim ab initio operis pro προσαναθέντας, προσαναρθέντας legi vult, vocem prorsusalienam restituit, et à Photio ex ipso Hierocle sine dubio transcriptam rejicit: imo plane fugit eum Grotiumque ratio, cum opãs avτès πgooαvartas, "seipsos tantum consuluisse" interpretati sunt. Ita p. 4. pro Taïs oias, conjunctione addita, xai Tais opoías scribens, levissima correctione sententiam authoris fœdissime corrupit, non nisi ex Photio sanandam, qui ostendit non conjunctionem xai, sed verbum ißáλλu,defuisse. Pag. 8. Πάντως πε τῆς ἀταξίας αὐτῆς ἀγεννησίᾳ τῶν ἑαυτῶν φύσεως κειμένης, σε Cum etiam quod inordinatum erat in eorum natura, ortum nullum habuisset." Ita Morellus. Quæ quidem nihili sunt ; neque tamen meliora attulit Grotius. Ex Photio itaque emendanda, et legendum, ávTWS TY τῆς εὐταξίας αὐτοῖς ἐν τῇ ἀγεννησίᾳ τῶν ἑαυτῶν φύσεως κειμένης. Mox etiam pro κακὸν τὸ μετατρεπόμενον, ex eodem substituendum τῷ μετατρεπομένῳ. Neque ferendus est Andreas Schottus, qui in Græco exemplari emendationem vidit, in versione sua mendam retinuit. Nihilo enim melius, quam aut Morellus aut Grotius, vertit, "Quod autem præter naturam efficitur, vitiatur." Cum et verba ipsa, et ea quibuscum cohærent, hunc sensum postulent : "Contra naturam vero affici, malum est ei quod mutatur." Rursus paulo post, (est enim hic locus admodum obscurus, neque Interpretum Triumviratdi intellectus) progos rò un duraròv, legendum eis T, quod aliud est: novum scilicet argumentum, præter iniquum et injustum, etiam ab impossibili deductum. Pagina autem 12. locus insignis est, qui et emendationem nostram et explicationem eflagitat. Τὸ δὲ τρίτον, ὡς ἔσχατον τῶν θείων γενῶν, ἐ μόνον τὸ όπωσαν τρέπεσθαι τῆς ὑπεροχῆς τῶν ἐξάνων ὑπέβη, ἀλλὰ καὶ τὸ ποτὲ κακύνεσθαι τῶν αἰθερίων ἀξίαν ὑπίστη. Ρro τὸ bis legendum suspicatur Morellus τῷ, et quidem rectissime, licet Photii codices non agnoscant; sed interim

discipulum dederit: Eusebius quidem ait Porphyrium scripsisse se Origeni xjuči víov övta šti istituynxívai, atqui (ut Valesius optime ad locum) Porphyrius pon dicit Origenem à se visum Alexandriæ jam senem. Equidem libentius crediderim (inquit) Origenem à Porphyrio adhuc puero visum esse in urbe Tyro, in qua Origenes relicta Alexandria diutissime commoratus est. Fuit enim Por physius patria Tyrius, ejusque adolescentia in ea tempora incidit, quibus Origenes Tyri morabatur. Senem autem illum videre quomodo potuit Porphyrius, cum co tempore, quo ex Alexandria discessit Origenes, nondum quinquagesimum ætatis annum attigisset? Needham.

[ocr errors]

De celeberrimo isto Philosopho vide que nos in Præfatione et Notam primam ad p. 146.

non vidit vocem av esse vitiosam: moneo itaque ex Photio legendum, τῆς τῶν αἰθερίων ἀξίας ὑπέστη. Mira sunt quæ hinc interpretes excudunt, et ab Hieroclis sententia prorsus aliena, quæ in hunc modum, admissa utraque correctione, reformanda intelligendaque censeo. Cum tria eorum quæ intelligentia prædita sunt, (non quæ intelligentiam movent, ut perperam Morellus et Grotius) genera sint, quorum pri mum, sine ulla sui commutatione, indesinenter divinæ similitudinis particeps est, quale est cœlestium genus; secundum vero non immutabiliter impartibiliterve eandem similitudinem sortitur, sine peccati tamen vitiique labe paternis legibus obtemperat, quale atheriorum genus est: tertium ab utroque distinctum est, nam "eo quod aliquo modo mutetur, infra eminentiam cœlestium descendit; eo vero quod etiam aliquando vitietur, infra ætheriorum dignitatem subsidet." Hæc sunt Pythagoricæ doctrinæ, hæc Schola Platonicæ, consentanea. Hierocles ipse ad " Aurea Carmina," cœlestes illos, velut droỡ sixivas άñaθεῖς καὶ ἀκακύντους, animos autem hominum, uti τρεπτὰς δὲ ἐμπαθεῖς τῇ εἰς naxiav izopoga, describit; inter utrosque vero medium genus ita depingit, ut simul nostra illustret atque confirmet. Tμivasi yivácxeir ἀναβέβηκε τῇ ἀνθρωπίνες γένες· τῷ δὲ μὴ ἀτρέπτως, μηδὲ ὡσαύτως * γινώσκειν, ὑποβέβηκε τοῦ θείου. Et alibi de tertio genere, οἳ δὲ τῶν ἀγαυῶν ἡρώων ἐξ ἀναγκῆς ὑποβεβήκασιν, εἴπερ ἐκεῖνοι * μὲν ἀεὶ νοῦσι τὸν θεὸν, οὗτοι δὲ εἰς avoids

αὐτῇ ποτε πίπτουσι.

[ocr errors]

Pag. 26. legitur i rus ixcïbev dè ixeîor μeráoraosws siμaquívn, "fatum migrationis de loco in locum," ut interpretes: quod nihili est. Ita, τὴν δὲ ἀρχὴν τῆς γενέσεως ορίζει ἡ τῆς ἐκεῖθεν ἐκπομπῆς ειμαρμένη" "Initium ortus definit Fatum migrationis è vita," inquit Andreas Schottus, sensu plane nullo. Non viderunt quid esset ixedy Exmouth, et quod ei ex adverso respondet, ἡ ἐκε σε μετάστασις. Moneo igitur legendum pro ix di, quod Græci non usurpant, 39vde, ut in Photio reperitur. Nam cum particula 9 motum è loco, dè vero ad locum significet; in izeibe una tantum Græci utuntur, in evde utraque: neque de appositum significationem mutat: sed ut id nunc hic, nunc huc valet, 'Eθάδε, ἐνταῦθα, ὧδε,εἰς τοῦτον τὸν τόπον, inquit Hesychius ; ita ἐνθένδεhinc signi ficat, et idem est quod irrefer iterum Teder, inder, ix TOútov. Optimeйierocles ipse ad Aurea Carmina: Πρόνοια ἐπ ̓ ἀνθρώπων ἐστὶ καθ ̓ ἕνα ἕκαστον, πως ἀφίσταται τῶν ἐκεῖ πῶς πρὸς τὰ τῇδε νεύει· πῶς ἐνταῦθ ̓ πολιτεύεται· πῶς ἂν* ἐντεῦθεν vaxquodin ixto. Ita explicat ille animarum in corpora illapsum, reditumque ad eum unde profectæ sunt locum. Neque aliter Plato in Phædone p. 80. B. è vita migrationem appellat ixtisogiav. Dæmonem enim unicuique animæ præpositum velut ducem assignat, ὦ δη προστέτακται τις inFinde inetre megeñoa, cui mandatum est animas morientium, ex hoc loco ubi vixerunt, ad inferos, sive separatarum animarum locum, ducere atque dirigere. Clara itaque tandem atque perspicua est Hieroclis sen

1 Hic deest vox aì, quam nos in Textu Hierocico repræsentavimus, auctoritate MSS. Gull. et Aurispa. Needham.

2 Miror sagacissimum alias Episcopum uon vidisse reponendum esse omnino yvolav, cum genitivus sequatur: sic certe nos exhibemus in p. 228. ubi hic locus occurrit. Idem.

3 Sic in Commentario ad Carmina, p. 188. A der ly Divde lucï e quyiîm

tentia, et ortum hominis et mortem esse fati legibus definitam. Quippe originis initium, sive potius nativitatis, fatum emissionis ex animarum loco præscribit; mortem autem pariter definitam tenet fatum reditus, sive restitutionis in eundem locum ex quo primitus emissæ sunt: atque hæc est irDivde ixetoe petáoraris. Pag. 30. pro ἄμεινον legendum ex Photio άμοιρον, et pro δίκαιον, τυχαῖον. Prius vide. runt Morellus et Grotius, de posteriori neutiquam cogitabant. Erat tamen ea emendatio ad mentem Philosophi exprimendam plane ne cessaria. Voluit enim in cæteris animantibus multum esse fortuiti, neque quicquam judicii divini particeps: in rebus autem humanis, etiam id quod fortuitum esse videatur, ad fati providentialis adminis trationem referri. Hæc nobis impræsentiarum sufficere poterint, ut ostendamus Excerpta Morelliana, ex. Photio primum petita, cum Photianis conferenda, et ex eisdem emendanda esse.

De interpretibus quod admoneam Lectorem, paucis accipiat. Mo. rellus, Photio nunquam viso, in quamplurimis erravit. Grotius, eodem non consulto, paucissima emendatiora reddidit. Andreas Schot tus, inter codices Græcos satis emendatos, in rebus ad Philosophiam Platonicam pertinentibus omnium imperitissimum se ostendit. Uno aut altero loco fidem faciam. Dixit Hierocles p. 50. (248) Kai μärλον ἂν εἴη τῆς ἀληθείας ἀφεστὼς, εἰ πρὸς τῷ ἐνδιεῖ τῆς ὑλικῆς ἐνεργείας, καὶ χρόνου τινὸς κοσμεῖν ἤρξατο, ὅπερ ἐκ ἐᾷ μένειν αὐτὸν ἐν τῷ αὐτῇ ἤθει. Quæ verba ita Schottus transtulit: "Et potius à veritate recederet, si ob indigentiam materiatæ operationis, et alicujus temporis ornare cœpisset, nec manere illam in suo statu permisisset." Quibus verbis vix quicquam inve. nustius excogitari potest, nisi illa invenustiora sint quæ Morellus et Grotius excuserunt. Primo itaque legendum, ut in Morellianis, xai xò xgóvou dein hic loco sensus reddendus est. "Quinetiam magis à veritate alienum foret, si præterquam quod materia ad operandum indigeret, etiam ab aliquo tempore rerum ornatum inchoasset: quod ipsum in uno atque eodem statu manere non permittit." Rursus p. 60. (258) "Ωστε κατά γένος ἕκαστα διασώζεσθαι, δὲ συμπαραθεῖν πρὸς τὸ αἴδιον τῇ διαδοχῇ τοῖς ὑποστήσασιν αὐτὰ αἰτίοις. Hoc est, Schotto interprete, "Ut singula suo quæque genere conserventur, et occurrere ad æternitatem successione quadam causis subsistentibus." Et hæc plane nihil' sunt. Morelliana pro υποστήσασιν habent ὑποσταθεῖσιν; ipse legit worácie: sed Photiana lectio verissima est. Est enim ὑφιστάναι verbum his Philosophis usitatissimum, pro efficere, producere, constituere: ita cum αὐτοτελῶς ὑποστῆσαι δύνασθαι κόσμον Deum velit, non est hoc "mundum in statujconservare,' ut interpretes volunt, sed " producere.” Ita ὑποστῆσαι ἑαυτῷ εἰκόνας alibi dixit: et in hunc modum ubique loquitur. Hæc igitur est Hieroclis eo loco sententia: Ea quæ ratione carent, non sunt providentie regulis ordinata sed fortui tis motibus subjecta eum tantum ordinis necessitatisque modum tenent, quæ singula in suo genere conserventur, et successione quadam cum causis quæ ipsa produxerunt ad æternitatem conspirent. Plura

Nihili. Pearson.

« السابقةمتابعة »